Goście: Mariusz Bieciuk, Adriana Kapała, Barbara Pawlic-Miśkiewicz
Moderacja rozmowy: Katarzyna Niziołek
Od wieków Podlasie jest domem dla Tatarów – mniejszości etnicznej, która zachowując swoją odrębną kulturę, głęboko wrastała w polską historię i tożsamość. Choć największe skupiska Tatarów znajdują się właśnie tutaj, w województwie podlaskim, mniejsze społeczności można spotkać również w Warszawie, na Pomorzu i w zachodniej Polsce. Dziś polscy Tatarzy nie posługują się już językiem swoich przodków, lecz ich tożsamość żyje dzięki pielęgnowaniu tradycji i wspólnocie wiary – islamu. Charakterystycznym elementem krajobrazu wielokulturowego Podlasia są meczety i mizary będące potwierdzeniem ich wielowiekowej obecności.
W wydawnictwie oddajemy głos samym członkom tej społeczności. To oni stają się narratorami, dzieląc się swoimi doświadczeniami i perspektywami. Czytelnik nie znajdzie tu kolejnego katalogowego opisu historii, tożsamości czy religii. Zamiast tego usłyszy o migracji po drugiej wojnie światowej z perspektywy tych, którzy ją przeżyli. Pozna obrzędy i zasady wiary nie tylko z perspektywy historii, ale i poprzez pryzmat osobistych odczuć i interpretacji. To możliwość poznania historii i tożsamości Tatarów z ich perspektywy, poprzez ich własne, niepowtarzalne opowieści.
Mariusz Bieciuk – redaktor prowadzący wydawnictwa, archiwista społeczny z Białegostoku, pracujący w Białostockim Ośrodku Kultury/Centrum im. Ludwika Zamenhofa, gdzie pracuje przy projekcie Mediateka CLZ – archiwum historii mówionej miasta i regionu. Jako Ambasador Centrum Archiwistyki Społecznej w województwie podlaskim od kilku lat prowadzi grupę Podlaskich Archiwistów Społecznych, wspierając lokalne inicjatywy w zakresie dokumentowania dziedzictwa. Posiada doświadczenie w realizacji projektów dokumentacyjnych, edukacyjnych i wystawienniczych.
Adriana Kapała – koordynatorka projektu „Na tatarskim szlaku – dokumentacja i popularyzacja tradycji i kultury Tatarów w województwie podlaskim”. Historyczka i archiwistka. Koordynatorka edukacji i historii mówionej w Centrum Archiwistyki Społecznej. Prowadzi webinaria, szkolenia, koordynuje spotkania w instytucjach kultury, które są zainteresowane rozpoczęciem tworzenia/wspierania archiwów społecznych. Wcześniej pracowała w Fundacji Ośrodka KARTA, gdzie m.in. koordynowała projekty historii mówionej. Od 2022 roku pełni funkcję wiceprezeski Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej. Od 2023 roku członkini Rady Programowej QueerMuzeum Warszawa. W ramach studiów w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych, Teologicznych i Artystycznych przygotowuje rozprawę doktorską dotyczącą historii mówionej w archiwach społecznych.
Barbara Pawlic-Miśkiewicz – opiekunka merytoryczna wydawnictwa z ramienia Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP. Doktor nauk humanistycznych w zakresie kulturoznawstwa (Uniwersytet Wrocławski). Kierowniczka wydawnictwa działającego przy Najwyższym Kolegium Muzułmańskim MZR w RP. Pomysłodawczyni, autorka i redaktorka licznych publikacji poświęconych tradycji i kulturze polskich Tatarów m.in. cyklu albumów o rytuałach przejścia, świętach, muhirach czy pielgrzymce do Mekki. Zajmuje się także projektami kulturalnymi przy NKM MZR w RP. Urodziła się w Oleśnicy, nieopodal Wrocławia na Dolnym Śląsku, gdzie jej tatarscy dziadkowie przybyli w 1957 roku z Daugieliszek (obecnie Litwa). Od grudnia 2009 roku mieszka w Białymstoku.
Katarzyna Niziołek – doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Socjologii UwB, badaczka sztuki społecznej, partycypacji w teatrze i performatywnych aspektów pamięci zbiorowej, autorka licznych publikacji na te tematy. Od 2005 roku pracuje społecznie na rzecz Fundacji UwB (w latach 2008-2019 jako jej prezes, obecnie – wiceprezes). Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury, edukacji nieformalnej oraz popularyzacji lokalnej historii i dziedzictwa kulturowego. Inicjatorka i koordynatorka Pracowni Sztuki Społecznej. Jako kuratorka pracowała przy produkcji partycypacyjnych projektów teatralnych „Metoda ustawień narodowych” (2014-2016), „Modlitwa. Teatr powszechny” (2016-2017), „Bieżenki” (2018), „Żywe torpedy” (2019), „Walizka” (2021). W ramach Pracowni prowadzi także warsztaty artystyczno-badawcze. Od 2016 roku pełni funkcję pełnomocnika Rektora UwB ds. Uniwersyteckiego Centrum Kultury. W 2019 roku została odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Partnerzy wydania:
Muzułmański Związek Religijny w RP
Fundacja Ośrodka KARTA