W tym roku obchodzimy rocznicę 450-lecia Unii Lubelskiej – powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów i przyłączenia Podlasia do Korony. Zjednoczenie polityczne było wyrazem łączności kulturowej tej części Europy oraz przesuwało na wschód zasięg oddziaływania zachodniego kręgu kultury europejskiej. Miało to swój szczególny wyraz z muzyce sakralnej, której dźwięki jednoczyły Europę i pobudzały aspiracje rodzimych artystów.
Podczas koncertu zabrzmią kompozycje instrumentalne i wokalno–instrumentalne, powstałe w nurcie szkoły weneckiej, której założenia formalne (polichóralność) inspirowały twórców całej Europy, stając się równocześnie podstawą do rozwoju muzyki koncertującej.
Wyjątkowo atrakcyjna technika polichóralna, oparta na pomyśle dialogowania zespołów wokalnych, wokalno–instrumentalnych i instrumentalnych powstała dzięki specyficznej budowie Bazyliki św. Marka w Wenecji. Plan świątyni, a przez to jej akustyka pozwalała na rozmieszczenie zespołów w różnych miejscach kościoła przy zachowaniu wzajemnej słyszalności, niezbędnej do wspólnego wykonania utworu. Poszczególne „chóry” koncertowały, czyli współzawodniczyły i łączyły się we wspólnym śpiewie.
Nowa koncepcja kształtowania kompozycji przeniknęła na grunt muzyki całej Europy, w tym także Polski. W nurcie tym komponował też Mikołaj Zieleński, którego utwory stanowią oś muzyczną programu koncertu. Twórczość Zielińskiego zyskała sławę w kraju i za granicą (jego „Offertoria et communiones totius anni” ukazały się w 1611 roku w weneckiej oficynie Jacopo Vincentiego). Podobnie i dziś – jego dzieła wykonywane są i nagrywane przez czołowe światowe zespoły muzyki dawnej (The Sixteen, Les Baroque Traversee).
Kompozycje Zieleńskiego i innych twórców tego okresu zostaną zaprezentowane przestrzennie, w oparciu o architekturę białostockiego kościoła pw. św. Wojciecha. Wyjątkową przestrzeń muzyczną dopełni oświetlenie, które nie tylko podkreśli elementy architektoniczne budowli, ale niejako na nowo zbuduje jej wnętrze. Koncert stanie się swego rodzaju widowiskiem, w którym wrażenia dźwiękowe zostaną podkreślone światłem, scenografią, świecami oraz odpowiednim wyeksponowaniem wystroju i kościelnych fresków.
W warstwie dźwiękowej program koncertu został ułożony jako rekonstrukcja XVI/XVII-wiecznej mszy świętej o Św. Wojciechu, głównym patronie Polski, którego historia jest prezentowana również na absydzie kościoła pw. św. Wojciecha w Białymstoku. Koncert zakończy motet o patronie Polski św. Stanisławie oraz „Magnificat” M. Zieleńskiego na 12 głosów.
Wydarzenie jest współorganizowane oraz współfinansowane przez Narodowe Centrum Kultury